बगान मासिए पछि रोजगार गुम्दा चिया श्रमिक समस्यामा (फाेटाे फिचर)
१ चैत्र २०७९/बालदिवश तामाङ
चिया बगानहरु मासिनेक्रम नरोकिए पछि झापामा सयौं चिया श्रमिक समस्या परेका छन् । नयाँ भूउपयोग नीतिका कारण दर्जन बढी बगान फाँडिए पछि चिया श्रमिकलाई समस्या भएको उनीहरुले दुखेसो पोखेका छन् ।
धमाधम बगान फाँडिन थालेपछि झापामा सयौंका संख्यामा चिया श्रमिकहरु वेरोजगार बन्न थालेका छन् । लामो समय देखि बगान संचालन गर्दै आएका साना किसानले बगान मासे पछि चिया श्रमिक वेरोजगार भएको बगानका श्रमिकको अगुवा गोपाल रायले बताउनु भयो । रायका अनुसार साना केही बगानमा मात्र ढेड सय जनाको रोजगार गुमेको छ । विर्तामोड नगरपालिका क्षेत्रमा मात्र ५ सय जना भन्दा धेरैका रोजगार गुमेको उहाँले बताउनु भयो ।
झापामा ४ अर्ब रुपयाँको कारोबार हुँदै आएको चियामा पछिल्लो समय बजार देखि श्रमिकसम्म समस्या देखा पर्दै गएको छ । बजारको समस्या र भूउपयोग नीतिका कारण चिया बगानमा समस्या आउन थालेको राष्ट्रिय चिया तथा कफि विकास बोर्ड झापाका प्रमुख इन्द्रप्रसाद अधिकारीले बताउनु भयो । अधिकारीका अनुसार पछिल्लो समय सरकारले ल्याएको भूउपयोग निमावलीका कारण साना चिया किसानहरु समस्या परेका छन् । बगान क्षेत्रमा आवास राख्न नपाइने र विक्री गर्न नमिल्ने जस्ता हल्लाका कारण नै किसानले बगान मासे पछि समस्या सृजना भएको बताउनु भयो ।
पूर्वी नेपालको मुख्य नगदे बालीको रुपमा खेती हुँदै आएको चिया उत्पादन क्षेत्र घट्दै गइरहेको वेला यस बर्ष थप ठूलो क्षेत्रको बगान उजाडिएको छ । जसका कारण सयौं चिया श्रमिकहरुको रोगजारी गुमेकाले जिविकोपार्जनमा नै समस्या भएको उनीहरुले दुखेसो पोखेका छन् । चिया बगानमा २० बर्ष देखि काम गर्दै आएका विर्तामोड नगरपालिका वडा नं. ७ का ऋषिदेव बस्तीका महिला चिया श्रमिकले बताएका छन् । उनीहरुको अनुसार कन्ट्रक्सनको काममा समेत भारतीय रोजगार प्रयोग हुने भएकाले आफूहरुलाई काम गरेर गुजारा गर्न नै समस्या भएको छ ।
जिल्लामा बर्षेनी चिया क्षेत्र घट्दै गइरहेको वेला साना बगान फाँडिन्दा श्रमिकहरुको रोजगारी सँगै पर्यावरणमा समेत असर पुग्ने देखिएको छ । जसले गर्दा भूउपयोग नीति कार्यान्वनमा सरकारले सवै पक्षमा ध्यान दिन चिया उद्यमीको माग रहेको छ । झापामा मात्र ७० हजार हाराहारीमा चिया श्रमिकहरु रहेको अखिल नेपाल चिया श्रमिक संघले जानकारी दिएको छ ।
