झापाको कमल गाउँपालिकाले नेपालमै पहिलो पटक थाल्यो नयाँ तरिकाको डल्ले मल उत्पादन (फाेटाे फिचर)
७ कार्तिक २०८०/डिकेश लामा
प्राङगरिक मलको परिणाम राम्रो देखिए पछि झापाको कमल गाउँपालिकाले १६ लाख रुपयाँको आन्तरिक बजेटमा नेपालमै नयाँ तरिकाबाट प्राङगरिक मल उत्पादन थालेको छ । भारतका कृषि बैज्ञानिकहरुको प्राविधिक सहयोगमा निर्माण गरेको मल प्रभावकारी भए पछि धमाधम नयाँ तरिकाबाट मल उत्पादन थालिएको हो ।
नेपालमा खासगरी धान र मकैमा रासायनिक मलको प्रयोग अधिक हुने गर्दछ । बर्षेनी ५ लाख मेट्रिक टन भन्दा धेरै मलको आवश्यकता हुने कृषि क्षेत्रमा मलको अभावको समस्या हट्न सकेको छैन । तर झापाको कमल गाउँपालिकामा भने अधिक खेती हुने क्षेत्र वडा नं. १ मा भने नयाँ विधिबाट मल उत्पादन गरेर प्रयोगमा समेत ल्याउन थालेको सो वडाका अध्यक्ष केदार कटुवालले बताउनु भयो । कटुवालका अनुसार एक कठ्ठा जमिनमा एक देखि ढेड केजीले पुग्ने र रासायनिक मल भन्दा धेरै सहज हुने भए पछि प्रयोग र ल्याव परिक्षण समेत गरेर हेर्दा सफल देखिए पछि बृहतरुपमा मल उत्पादन थालेको उहाँले बताउनु भयो ।
गाउँपालिकाले भारतका कृषि वैज्ञानिक कञ्चन भोमिक सहितको टिमबाट सिकेर मल बनाउने कार्य थालेको छ । कमल एनपीके नाम दिइएको प्राङगरिक डल्ले मलमा पोटासियम, फोसफोरस र क्याल्सियमको मात्रा हुने पालिकाका कृषि प्राविधिक प्रेम पोखरेलले बताउनु भयो । पोखरेलका अनुसार रासायनिक मल युरिया २० रुपयाँ प्रति केजी पर्छ भने यो तरिकाले मल निर्माण गर्दा आधा भन्दा सस्तो पर्ने उहाँले बताउनु भयो ।
गोबर, सुली, सखर, बनको माटो, वेसन, गौमुत्र, चनाको धुलो समेतको मात्रात्मक मिश्रणबाट मल बनाइन्छ । मलको डल्लोलाई १० दिनसम्म ढुसी पलाउने गरी घाम नलाग्ने कोठामा राखे पछि मल तयार हुने मल उत्पादनमा काम गर्दै आउनु भएका सोम मुर्मुले बताउनु भयो । मुर्मुले अहिले आफूहरुले रोजगारीको रुपमा मल उत्पादन गर्दा शिप समेत सिकेको बताउनु भयो ।
नेपालमा गत आर्थिक बर्षमा रासायनिक मल खरिदका लागि सरकारले १५ अर्व रुपयाँ बजेट विनियोजन गरेको थियो । देशका सवै पालिकाले कमलले जस्तै आन्तरिक स्रोत साधानकै प्रयोगबाट मल उत्पादन गर्न सके आर्थिक समृद्धिसँगै प्राङगरिक खेतीको समेत विकास हुने कृषि विज्ञहरुको भनाइ छ ।
