कृषि यान्त्रिकीकरणोन्मुख बन्दै झापाः परियोजना मार्फत ६ बर्षमा २८ करोड उपकरणमा अनुदान
३० असार २०८०/डिकेश लामा
सरकारले ५० देखि ८५ प्रतिशत अनुदान दिए पछि झापामा ३ दर्जन हाराहारीमा कस्टम हायरिङ सेन्टर स्थापना भएका छन् । अन्नबालीको विऊ राख्ने, रोप्ने, काट्ने, सुकाउने देखि प्रशोधन समेत गर्ने यन्त्र उपकरण पाए पछि जिल्लामा खेती गर्न सहज बन्दै गएको छ । झापामा स्थापना भएको प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाले कृषि आधुनिकीकरणका लागि मेशिन खरिदमा मात्र किसानलाई २८ करोड रुपयाँ अनुदान उपलव्ध गराई सकेको छ ।
परियोजना संचालन भएको ६ बर्षमा ८० प्रतिशत हारााहरीमा किसानहरुले मेशिनको प्रयोगबाट खेती गर्न थालेको परियोजना कार्यान्वयन इकाइ झापाका प्रमुख रविन्द्र सुवेदीले बताउनु भयो । उहाँका अनुसार परियोजना शुरुवात हुँदा ९० प्रतिशत किसानहरु गोरु तथा राँगाको प्रयोग गरी पराम्परागत तवरबाट खेती गर्ने गर्थे । तर हालसम्म आइपुग्दा ७० देखि ८० प्रतिशत झापाका किसानहरु उपकरणको प्रयोग गरी खेती गर्न थालेको बताउनु भयो । जिल्लामा हालसम्म २८ वटा ठूल्ठूला कस्टम हायरिङ्ग सेन्टर स्थापना भइसकेका छन् ।
झापा जिल्लामा यस बाहेक प्रदेश सरकार र सो माताहत रहेको कृषि ज्ञान केन्द्रले समेत यान्त्रिकरणमा ठूलो रकम अनुदानमा खर्च गरिसकेको छ । जिल्लामा हाल आएर धानको व्याड राख्ने, रोप्ने, काट्ने, थन्काउने देखि सुकाउनेसम्मको मेशिन औजारहरु प्रयोगमा आएका छन् ।सरकारले खासगरी कृषि समूह, संस्था र सहकारीलाई अनुदान उपलव्ध गराएको छ । यसले गर्दा कतिपय साना किसानमा कृषि यन्त्र तथा उपकरणको प्रयोग हुन सकेको छैन । मेशिनको प्रयोग गर्न थालेका किसानले भने लागत घटाउँदै उत्पादन समेत बृद्धि भएको उनीहरुले बताएका छन् ।
साना किसानकाे पहुँच पुग्न सकेन
कृषि सहकारी संस्थाका पहुँच नपुगेका किसान र थोरै जग्गामा खेती गर्ने किसानले भने मेशिन तथा उपकरणको प्रयोग गर्न सकेका छैनन् । परियोजना समेतले कुन मेशिनको प्रयोग गर्दा कतिको प्रभावकारी हुन्छ भन्ने कुरा समेत परिक्षण गर्दैमा धेरै खर्च भएको छ । विगत बर्षमा खरिद भएका कतिपय मेशिनले हाल आएर काम नगर्दा थन्काएर समेत राख्नु परेको महारानीझोडा साना किसान कृषि सहकारी मार्फत संचालित गौरादहको नमूना एकिकृत खेतीका व्यवास्थाप अर्जुन खतिवडाले बताउनु भयो । खतिवडा अनुसार शुरुमा खरिद गरिएको धान रोप्ने मेशिनको विऊ लगाउने उकरण विग्रिएको छ । तर सो सामान मर्मत गर्न बजारमा उपलव्ध नभएकोले २० लाख मुल्यको मेशिन त्यतिकै थन्किएको बताउनु भयो ।
नेपालमा प्रधानमन्त्री आधुनिकीकरण परियोजना संचालन भए पछि खेतका गरा सुधार देखि चाक्लाबन्दी कार्यक्रम समेत संचालन भएका छन् । तर तेस्रो मुलुकबाट भित्रिएका यन्त्र उपकरणबारे दक्ष प्राविधिक र मर्मतका लागि आवश्यक सामान नपाउँदा भने समस्या हुने गरेको यान्त्रिकरणमा लागेका किसानको भनाइ छ ।
